Dokter influencer

Influencers. Hadden we er 10 jaar geleden eigen nog nooit van gehoord, inmiddels zijn ze niet meer weg te denken uit ons leven. Social Media staat er vol mee; van skin-care producten tot voedingssupplementen, van fitness programma’s tot babyspullen en de zoveelste kortingscode voor een trui die je natuurlijk moet hebben in drie verschillende kleuren… Er is weinig waar influencers tegenwoordig nog géén reclame – al is het maar heel subtiel – voor maken.

Ten tijde van de verschillende lockdowns hebben we allemaal kunnen zien hoe makkelijk de twitterende mens in de stoel van bijvoorbeeld viroloog of wetenschapper gaat zitten. Het internet gaat snel en voor je het weet hebben sommige uitspraken half Nederland bereikt zonder dat ze goed en wel onderlegd zijn… Nu waaien dat soort dingen vaak gelukkig ook wel weer over, maar een influencer met een vaste groep volgers kan met zijn of haar uitspraak wel degelijk – het woord zegt het al – invloed uitoefenen. Hier komen lang niet altijd onschuldige uitspraken voorbij. Ik ben zelf ook best een fervent Social Media-ganger en heb alleen in de afgelopen maanden de volgende dingen al voorbij zien komen: een influencer die tips geeft voor een zelfgemaakt reinigingsmiddel om in je vagina te stoppen, een influencer die huisartsen te kijk zet en op Instagram uitlegt hoe het écht zit, meerdere influencers die hele groepen vrouwen tegen elkaar ophitsen over waarom een ziekenhuisbevalling absoluut niet wenselijk is en een thuisbevalling de heilige graal is, een influencer die aangeeft griep te hebben maar ook een festival op de planning heeft staan en even een foto online gooit van de dubbele dosering paracetamol en ibuprofen die er dagelijks in gaat om die griep zo snel mogelijk te boven te komen, influencers die hameren op massaal stoppen met de pil (maar geen alternatieven bespreken), een influencer die haar middelvinger opsteekt in een filmpje omdat ze niet het advies kreeg van de dokter waarop ze hoopte en last but not least; influencers die massaal het gebruik van zonnebrand afraden en meteen op de proppen komen met de promotie van zonnebanken en dergelijke en daarbij de gezondheidsvoordelen hiervan op een rij zetten. Vaak worden er nog zogenaamde ‘polls’ gehouden op hun eigen pagina als ‘bewijs’ voor de uitspraken die ze doen.

Tja; en dit is nog maar een kleine greep van wat ik voorbij zie komen in een dagelijkse scrol op de gram. Je zou kunnen denken: hoe erg is dat? Maar in een wereld die zich steeds meer online afspeelt en waarbij sommige van deze influencers letterlijk een miljoen of meer volgers hebben kunnen de gevolgen best kwalijk zijn. Ze boren met de uitspraken namelijk onderwerpen aan die ertoe doen, zoals pilgebruik, bevallingen, vaccinaties en zonnebrand, maar missen daarbij vaak de nuances of andere kant van de discussie. Er wordt maar één kant van het probleem besproken, waardoor alles meteen heel zwart-wit lijkt. De nuance gaat met deze uitspraken op Instagram totaal verloren; omdat het ook uitmaakt wie de uitspraak doet. Immers; een influencer is (meestal) geen dermatoloog, gynaecoloog of viroloog en mist dus (meestal) de bekwaamheid om de onderwerpen in zijn volledigheid te belichten, en dat terwijl de uitspraken wel spreken tot de doelgroep die het betreft. Die desbetreffende doelgroep zit namelijk (net als iedereen tegenwoordig) ook op Social Media en voelt zich in dit soort onderwerpen herkend, gehoord en gezien. Als je geluk hebt staat zo iemand met vragen die het bij hem of haar oproept in je spreekkamer om dit toegelicht te krijgen, als je pech hebt trekt iemand dus zijn eigen conclusies van wat hij/zij heeft gelezen. In een ideale wereld (en dan heb ik het even over mijn droombeeld) zou het anders kunnen: Social Media als medium om een gesprek te openen, bijvoorbeeld over die onderwerpen als (ziekenhuis)bevallingen, anticonceptie, coronavaccinaties, voedingssupplementen, vitamine D, zonnebrand en noem het maar op. Een open discussie waarin mensen hun vragen en informatie laagdrempelig beantwoord krijgt door dokters (of andere zorgprofessionals) die hierin actief zijn. Tot mijn grote geluk zie ik de laatste tijd ook steeds meer van dit soort accounts verschijnen (of worden de bestaande accounts steeds populairder); ‘influencende’ dokters die op Social Media handige en behapbare informatie geven over onderwerpen waar vraag naar is. Applaus voor deze online actieve dokters, dus: dokters die buiten de grenzen van hun normale werkzaamheden denken en handelen! Immers, als ‘wij’ niet in het Social Media gat springen om deze informatie op te vullen, dan doen de influencers het voor ons…

– Door Loes Hegeman