De Growth Mindset – train je brein!

Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan! – Pippi Langkous

Ik heb dit altijd een onwijs stomme uitspraak gevonden. Waarschijnlijk kwam dit voort uit een jaloezie over het overdreven optimisme van het meisje met de rode vlechten. In mijn hoofd presenteert zich namelijk meer dan eens de gedachte “ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het fout ga doen”. Ik zal je niet vermoeien met de uitgebreide analyse over mijn faalangstige gedachten, maar misschien heeft het wel iets te maken met het verantwoordelijkheidsgevoel dat ik als dokter heb. Mijn fouten kunnen grote gevolgen hebben voor mijn patiënten.
Wat de oorzaak in mijn geval ook is, misschien herken je je wel in het gevoel. Er wordt iets van je gevraagd wat je nog niet eerder hebt gedaan en je merkt een terughoudendheid omdat je niet weet hoe je het aan moet pakken.

Toch heb ik gemerkt dat ik veel meer leer van dingen zelf doen – juist als ik het niet kan – dan eeuwig meekijken met anderen. Logisch natuurlijk. Dat zitten op een co-krukje naast je supervisor zijn we op een gegeven moment wel beu (daarnaast is het ook nog eens behoorlijk funest voor je rug).
Maar hoe motiveren we onszelf om nieuwe dingen te doen en iets te proberen, ook als we nog niet weten of het wel gaat lukken?

Nieuwe dingen leren door neuroplasticiteit

Ons brein is een ingewikkeld maar ook onwijs interessant orgaan. Gedurende ons leven kan ons brein zich ontwikkelen door het vormen van nieuwe neurale verbindingen en worden er tegelijk oude verbindingen afgebroken. Dit wordt neuroplasticiteit genoemd. Dit proces stopt niet wanneer we ouder worden, maar gaat ons hele leven door. De snelheid van deze processen neemt alleen wel af met de leeftijd (en hier niet actief iets aan doen). Als baby leer je bijna elke dag wel nieuwe vaardigheden en als peuter en kleuter leer je aan de lopende band nieuwe woorden. Dit gaat eigenlijk zonder hierover na te denken. Een baby denkt voor het omrollen niet “oh help, straks lukt het me niet!”. Gelukkig maar, anders lagen we nu nog steeds allemaal op onze rug.
Door te blijven proberen, leren we steeds meer nieuwe dingen. Echter hoe ouder we worden, hoe meer we bewust zijn en worden van onszelf en onze verhouding met de omgeving. Helaas leren we nog steeds te vaak dat fouten maken slecht is en we vergelijken ons met anderen die (na waarschijnlijk heel vaak gefaald te hebben, maar dat hebben we nooit gezien) iets heel goed kunnen. Hierdoor zijn we van de Growth Mindset naar de Fixed Mindset gegaan.

Een Growth Mindset is het idee dat als je iets nog niet kan, dat je het wel kan leren. Bij een Fixed Mindset geloof je niet dat je nieuwe dingen kunt leren. Vaak is dit het gevolg van negatieve ervaringen, bijvoorbeeld kritiek. Je denkt dat iets niet gaat lukken en bent bang om fouten te maken. Vaak is deze Fixed Mindset een self-fulfilling prophecy. Hoe meer je denkt dat iets je niet gaat lukken, hoe groter de kans is dat het je daadwerkelijk niet lukt. Je raakt hierdoor gedemotiveerd en stopt met proberen. Terwijl je brein écht de capaciteiten heeft om nieuwe dingen te leren.

De kracht van nog

Dr. Carol Dweck deed over dit onderwerp onderzoek bij kinderen. Dweck noemt het “De kracht van nog” In een TED talk over haar onderzoek vertelt Dweck over een school in Chicago waar studenten bepaalde vakken moesten halen om te slagen. Als ze de vakken niet hadden gehaald, kregen ze de beoordeling “Nog niet gehaald” in plaats van “niet gehaald”. Het mooie hieraan is dat je kinderen leert dat ze in een leercurve zitten en dat geeft perspectief voor de toekomst. In één van de studies die ze deed, toonde ze aan dat als aan kinderen werd geleerd dat ze hun brein konden trainen, ze ook betere cijfers gingen halen dan ze daarvoor deden. De kinderen aan wie dit niet werd geleerd, lieten een achteruitgang van hun cijfers zien.

Als jonge dokters leren we elke dag een heleboel, of je nu anios of aios bent. Die neuroplasticiteit van ons brein komt dus heel goed van pas. Echter, als ik naar mezelf kijk, vraag ik me weleens af of ik die groei-mogelijkheden van mijn brein wel optimaal benut. Ik merk dat ik nog regelmatig met een Fixed Mindset naar situaties kijk. Ik ben vaak bang dat iets me niet zal lukken of dat ik iets fout doe.

Het toepassen van de Growth Mindset kan je helpen in het omgaan met feedback, maar kan je ook helpen om anderen feedback te geven. Óók je collega of supervisor is nooit te oud om te leren; ook hun brein is nog steeds neuroplastisch

Ik denk dat de bewustwording van deze twee mindsets een mooie eerste stap is in het leren van nieuwe dingen en omgaan met dingen die nog niet lukken. Wil je hier meer over weten en verder mee aan de slag gaan? In haar boek “Mindset” bespreekt Carol Dweck dit onderwerp nog veel diepgaander en vertelt ze meer over de wetenschappelijke onderbouwing erachter.

 

En om toch nog wat van Pippi Langkous te leren, zou ik haar uitspraak iets willen aanpassen:

Ik heb het nog nooit gedaan, maar ik denk dat ik het wel kan leren!

 

– Door Minke Janssen