De zorg van de toekomst

Er is iets nieuws in de medische wereld: een onontgonnen stukje. Jarenlang is er nauwelijks aandacht aan besteed. De wetenschappelijke kennis is nog in ontwikkeling. Ideeën hoe invulling te geven aan dit nieuwe deel, wat de spelregels zijn, wat het allemaal omvat en hoe het te implementeren liggen deels nog op de ontwerptafel. Maar iedereen die er mee aan de slag wil mag plaats nemen aan die tafel. Een open, enthousiaste, maar ook kritische blik is zeer welkom.

Duurzaamheid en zorg

Waar heb ik het over? Duurzaamheid en zorg. Ongeveer 2.5 jaar geleden viel bij mij het kwartje dat ik mijn hele huis kan gaan verduurzamen, maar dat dit in het niet valt bij de impact die ik op de werkvloer kan maken. Zo kan je bijvoorbeeld jaarlijks 70 miljoen kilo CO2 besparen door over te stappen van dosisaerosolen op poederinhalatoren; dat is net zoveel als de jaaruitstoot van 30.000 gemiddelde benzineauto’s. Of: als een academisch ziekenhuis de ventilatie uitzet op de OK’s die niet in gebruik zijn, levert dat een stroombesparing van 400Mwh op; dat staat gelijk aan het elektriciteitsverbuik van 3014 huishoudens per jaar!

Impact

De zorgsector heeft dus een enorme impact wat betreft energieverbruik en CO2 uitstoot: wel 8% van de totale CO2 uitstoot in Nederland. Ook heeft klimaatverandering weer invloed op gezondheid en ziektes. Ik ging op zoek naar initiatieven van dokters op dit gebied, maar vond bijna niets. Na goed zoeken vond ik toch een aantal pioniers: dokters die  binnen hun eigen bereik, vaak in hun eentje, strijden voor hun duurzame zaak.

‘Duurzame huisarts’

Ik besloot met een andere huisarts de werkgroep ‘Duurzame Huisarts’ op te richten. Door kennis en tips te bundelen en te delen is het makkelijker om structurele veranderingen binnen de zorgsector te  bewerkstelligen. Ook wordt het zo voor anderen makkelijker om met duurzaamheid aan de slag te gaan. Het gaat makkelijker als je je successen en tegenvallers met elkaar deelt en niet iedereen op zijn eigen eilandje het wiel uitvindt. Dat was het idee achter de duurzame huisarts. Al gauw hoorden we van meer duurzame zorginitiatieven: de Groene OK, de Klimaatdokter, Gynae Goes Green, en meer. Zelf sloot ik me aan bij Zorg voor Klimaat, een groep gepassioneerde dokters die vooral kennis wil delen, een netwerkplatform heeft en een stem naar de politiek en besturen laat horen. Het aantal duurzame zorgverleners groeit met de dag! Kenmerkend is dat het allemaal mensen zijn die overtuigd zijn dat verduurzamen belangrijk is. Ze willen aan de slag.

Zelf aan de slag?

Wil jij zelf ook aan de slag met duurzaamheid? Dat kan! Het leuke is dat het onderwerp zo breed is, dat er altijd wel iets is dat bij je past. Zo kan je je bijvoorbeeld richten op bewustwording: het is belangrijk voor ieders toekomst dat zorgverleners, beleidmakers en patiënten aandacht besteden aan dit nieuwe onderdeel van de geneeskunde.  Ook zou je concreet aan de slag kunnen met het beperken van de impact van je werkomgeving : je kunt bijvoorbeeld zorgen dat je afval verminderd of circulair wordt, dat je je voorschrijfgedrag aanpast zodat er minder geneesmiddelen ons grondwater vervuilen, of je gaat met de fiets naar je werk in plaats van met de auto.

Duurzaamheid en zorg betekent ook voorbereid zijn op de verschuiving in gezondheidsproblematiek door klimaatverandering. Misschien vind jij je passie in het implementeren van een hitteplan zodat de oversterfte tijdens een hittegolf (die nu op 12% ligt) binnen de perken blijft. Of misschien verdiep je je wel in adaptatieplannen voor het steeds langer durend en zich heftiger uitend hooikoortsseizoen. Ook preventie zou een speerpunt voor verduurzaming kunnen zijn. Het feit dat onze huidige leefstijl een onhoudbare belasting voor ons zorgsysteem, maar ook voor onze aarde gaat zijn, geeft dokters een verantwoordelijkheid om kritisch te kijken naar hoe de gezondheidszorg in elkaar zit. Preventie is nu maar een klein deel  van de geneeskunde, onze blik is vastgeroest op het stukje genezen (hoe genees je iemand van zijn welvaartsziekte?). We weten  allemaal dat een gezonde leefstijl goed voor je is, maar de kennis over hoe ongezond onze huidige leefstijl momenteel wel is, is vaak niet aanwezig. Er wordt nog steeds relatief weinig aandacht besteed aan de rol van leefstijl in het zorg- en het klimaatdebat en ook in onze opleiding tot arts. Wellicht haal jij je energie uit  het bevorderen van een gezonde leefomgeving en leefstijl.

Zorg en klimaat

Ikzelf heb besloten dat ik mij inzet voor bewustwording onder zorgverleners  en ze op weg helpen met duurzame stappen. Met een steeds groter wordende groene achterban geeft me dit energie en heb ik ook veel meer plezier in mijn gewone dokterswerk. Duurzame zorg is leuk, want het is toekomstbestendig en vol met nieuwe uitdagingen en ontdekkingen. De ontwikkelingen op dit stukje geneeskunde in wording zijn razendsnel. Graag heet ik iedereen welkom in de rollercoaster van Zorg en Klimaat!Wil je meer weten over duurzame zorg of welke initiatieven er al zijn, kijk dan op de website van Zorg voor Klimaat.