Huilen de dokters?

Eén keer heb ik tijdens mijn opleiding geneeskunde een arts zien huilen in het bijzijn van de ouders van een patiënt. De hele nacht had zij met haar team voor het leven van dit kind gestreden, die onverwacht veel te vroeg ter wereld kwam. Ik vond het ontroerend. Ouders en dokter samen in tranen bij dat kleine meisje dat veel te vroeg haar laatste adem had uitgeblazen.

Frustratie. Wanhoop. Verdriet.

“Het komt vast door het slaapgebrek dat ze zo emotioneel is” hoorde ik een neonatoloog brommen. Als co-assistent deed ik net alsof ik dat niet had gehoord, geen moed om er iets van te zeggen. Want wat zij deed vond ik juist heel dapper; De menselijke kant van de dokter tonen.

Mogen dokters huilen? Of wordt er van ons verwacht dat wij onze emoties in bedwang houden? Dat we er als steun zijn voor een ander en onze eigen emoties negeren. We lachen met patiënten bij goed nieuws, maar is samen huilen, balen of boos zijn soms niet veel belangrijker? Zelf slik ik een brok in de keel altijd weg. Ik voel me bezwaard om emotioneel te worden bij een patiënt waar ik weken intensief voor heb gezorgd. Ik was tenslotte niet bij de eerste stapjes, het eerste woordje, de eerste keer dat ze naar school ging of bij het afzwemmen. Waarom zou ik, als dokter, dan het recht hebben om te huilen over deze patiënt, die natuurlijk veel dichter bij familie en vrienden staat? En zouden zij het me kwalijk nemen als ik mijn emoties zou tonen?

Ook richting collega’s worden emoties in mijn ervaring maar zelden getoond. Bovendien lijkt het soms alsof je erop wordt afgerekend. Hoeveel beginnende basisartsen zijn wel eens in tranen een lege kamer of toilet ingeslopen, zodat niemand hen kwetsbaar zag zijn? Niet alleen vanwege verdriet om een patiënt, maar ook door werkdruk of simpelweg oververmoeidheid. Er lijkt soms een robotcultuur te zijn ontstaan in het ziekenhuis. Hoe komt het dat wij als dokter onze emoties niet eerlijk durven te tonen?

Zelf ben ik niet zo’n huiler. Dus het inhouden van mijn tranen gaat ook mij goed af. Wel kan ik inmiddels vakkundig een brok in mijn keel wegslikken, al zou ik mijn emoties graag vaker wíllen tonen. Emoties, zowel verdriet als geluk, horen immers bij ons vak. En dat mag soms ook geuit worden, wat mij betreft. Genezen is wat we graag willen doen, en als dat niet lukt, mogen we best onze menselijke kant tonen. Dat hoeft uiteraard niet met krokodillentranen, maar ontbreekt soms niet de emotie geheel? Natuurlijk is informeren en kalmeren belangrijk. Maar is emotioneren dan gelijk afgeschreven? Of zijn we bang ons te veel te gaan hechten aan onze patiënten? En is het een manier van zelfbescherming die we gaandeweg van onze collega’s aanleren, zodat we ons niet aan dezelfde steen stoten die hen eerder heeft pijn gedaan.

Ik weet het niet. En dus, huilende dokters: laat van je horen en deel je ervaring. Net als patiënten en nabestaanden, want ook van jullie hoor ik graag wat jullie ervaringen zijn. Help ons jonge dokters emoties niet te negeren. Ik zou graag zien dat emoties meer bespreekbaar worden en leren hier beter mee om te gaan. Wij dokters blijven tenslotte ook mensen.

 

– Door Lisanne van der Korput