Ben je arts, of werk je als arts?

Worden wie je bent is belangrijk voor het worden van een goede dokter

Door Mia. Tijdens de studie en daarna pogen we ziekten en hun ontwikkeling te begrijpen. Bij onze persoonlijke ontwikkeling staan we echter minder stil. Wel zijn we veel bezig met ‘de volgende stap’. Waar ga ik werken? Ga ik promoveren? Hoe kom ik in opleiding? En als ik er dan ben, waar word ik staflid?

De volgende stap bepalen die past bij jou gaat het makkelijkst als je ook weet wat je wil. Weten wat je wil, komt voort uit weten wie je bent. En wat je goed kan. Je bewust worden van wie je bent, wat je kan en wat je wil helpt niet alleen in het maken van keuzes. Het biedt ook de handvaten om je omgeving te vormen naar wat jij wil en nodig hebt. Dit leidt tot meer tevredenheid en geluk.

Maar ik ben me toch van mijn ontwikkeling, hoor ik je denken. Dat gaat toch vanzelf? Niet helemaal. Weten waar je staat vergt het stellen van andere vragen. En reflectie, veel zelfreflectie. Dat is niet zo  vanzelfsprekend in een druk en chaotisch leven. Daarom ga ik in deze reeks blogs de vragen die ik mijzelf stel, hardop op papier stellen.

 

Vraag 1: Ben je arts, of werk je als arts?

We hebben het eigenlijk altijd over dokter ‘worden’ of ‘zijn’. Deze uitspraak letterlijk nemende, zou betekenen dat je niet gaat werken als dokter, maar dokter wordt. Dit lijkt semantisch, maar gaat verder dan dat. Naast het beschrijven van het letterlijke proces (geneeskunde, coschappen, aan de slag als arts),  impliceert het een identiteitsverandering. Je wordt iets, waarschijnlijk anders dan je nu bent. Maar, wat gebeurt er dan met wie je nu bent? Blijft de persoon die je nu bent bestaan in die uren waarin je niet werkt? Of worden deze twee identiteiten één?

‘Dokters zijn nét mensen’ heb ik vaak gehoord in mijn korte carrière. Ik heb deze uitspraak nooit helemaal begrepen. Alsof dokters bovenmenselijk zijn in hun witte jas. En dus op dat moment niet mens. Mijns inziens is een belangrijk deel van het artsenvak de menselijke component kunnen bewaken in een situatie waarin deze soms ver te zoeken is. Juist door zelf menselijkheid te tonen.

Toch zie ik jonge dokters om mij heen een andere identiteit aannemen zodra zij hun witte jas aantrekken. Op zich logisch, het ziekenhuis en de doktersjas in specifiek, is een plek waarin het verleidelijk is je net iets anders voor te doen dan je bent. Ten eerste, wil je laten zien dat je geschikt bent. Je moet ballen hebben om tegen de persoon die jou in opleiding kan helpen je twijfels of onzekerheden te uiten, laat staan ontevredenheid uit te spreken. Ten tweede, heb je een professionele rol. De scheidslijn tussen professie en persoon is soms lastig. Mag je huilen waar een patiënt bij is? Mag je laten zien dat je het eigenlijk ook niet weet?

Over deze vragen zijn de meningen verdeeld. Mijns inziens komen ze neer op één hoofdvraag, namelijk: ‘hoe wil ik zorg leveren?’. Deze vraag beantwoorden is een persoonlijk, essentieel proces die parallel loopt aan de medisch inhoudelijke ontwikkeling. Dit gaat niet vanzelf. Toch hebben we het er weinig over met elkaar. We nemen aan dat iets gewoon heel vaak doen maakt dat we het kunnen, zoals met een motorische vaardigheid. Persoonlijke ontwikkeling vereist reflectie.

En reflecteren helpt jou jezelf te leren zijn in je witte jas. Als jij jezelf bent, maak je op jouw manier contact met patiënten en collega’s. Focus je alleen op het medisch inhoudelijke en laat je wie je bent buiten beschouwing, speel je eigenlijk een rol. Naast het feit dat anderen dit probleemloos aan kunnen voelen, heb je er zelf last van. En wordt je ongelukkig. Of burnout.

In conclusie, we zijn mens en werken als arts. Maar hoe we die rol als arts invullen is aan ons. ‘Dokter worden’ gaat over het samenbrengen van wie je bent als mens met je professionele rol. Dit is een proces die aandacht nodig heeft. En reflectie. Zo voorkom je dat je dokter wordt en jezelf erin verliest.